.....................(Η φωτογραφία είναι από το blog: "Το παλιατζίδικο των αναμνήσεων")
Ο πρόσφατος εντοπισμός της αρχαίας οδού, η οποία οδηγούσε στη Μεσογαία, αποτελεί σημαντικότατο εύρημα για την τοπογραφία της αρχαίας Αθήνας και των δήμων της. Υπάρχει η πιθανότητα να διατηρηθεί έστω ένα τμήμα της ορατό για τους σύγχρονους ανθρώπους;
Τμήματα της αρχαίας οδού Μεσογείων όπως αποκαλύφθηκαν στη βοηθητική παράλληλο της σύγχρονης λεωφόρου
Το μεταλλικό ανασκαφικό εργαλείο της αρχαιολόγου ξύνει με δυσκολία το συμπαγές χώμα και ο ήχος που ακούγεται είναι σαν να προσπαθεί να σκαλίσει άσφαλτο. Μεσημέρι στη λεωφόρο Μεσογείων και στον βοηθητικό δρόμο της, στο ύψος του Χολαργού, προφυλαγμένη πίσω από την εργοταξική περίφραξη, με «ντεκόρ» τις μπουλντόζες και τα εκσκαφικά μηχανήματα της «Αττικό Μετρό» μικρή ομάδα ανθρώπων, αδιαφορώντας για όσα λαμβάνουν χώρα επί του σύγχρονου οδικού άξονα, έχει φέρει στο φως τον αρχαίο δρόμο. Συγκεκριμένα την αρχαία οδό Μεσογείων, η οποία ακόμη και αν δεν λεγόταν έτσι στην αρχαιότητα ο ρόλος της ήταν ακριβώς ο ίδιος: να συνδέει το άστυ με τους δήμους της Μεσογαίας. Και ίσως γι' αυτό, παρ' ότι έχουν περάσει πολλοί αιώνες από την κατασκευή της αρχαίας οδού, η ταύτισή της με τη σύγχρονη να μην είναι απλή σύμπτωση. Η γεωμορφολογία της περιοχής ήταν αυτή η οποία είχε επιβάλει στους αρχαίους την κατασκευή του δρόμου στη συγκεκριμένη πορεία. Και η επιλογή τους ήταν τόσο επιτυχής ώστε να διατηρηθεί η ίδια ακόμη και 2.500 χρόνια μετά.
Αν η αποκάλυψη αρχαίων μνημείων, ιερών και τάφων πλούσια κτερισμένων αποτελεί το λαμπερό εύρημα για κάθε αρχαιολόγο αλλά και για το κοινό, δεν συμβαίνει το ίδιο με έναν αρχαίο δρόμο. Ενα μη εξασκημένο μάτι χρειάζεται να σκύψει με προσοχή για να διακρίνει τα αρχαία οδοστρώματα και πρέπει να αναζητήσει τις λεπτομέρειες εκείνες που κάνουν το εύρημα ξεχωριστό. Καθώς όμως δεν είναι μόνο η λάμψη που καθορίζει την ιστορία, ο εντοπισμός της αρχαίας οδού η οποία οδηγούσε στη Μεσογαία αποτελεί σημαντικότατο εύρημα για την τοπογραφία της αρχαίας Αθήνας και των δήμων της.
Τρία αλλεπάλληλα αρχαία οδοστρώματα ήρθαν στο φως μόλις 70 εκατοστά κάτω από τον σύγχρονο δρόμο - τον παράδρομο για την ακρίβεια - της Μεσογείων. Πρόκειται όπως επισημαίνει η αρχαιολόγος κυρία Μέλπω Πωλογιώργη για τα κατώτερα οδοστρώματα, κάτι το οποίο φαίνεται από το έδαφος - παχύ στρώμα από ασβεστολιθικές αποθέσεις - όπου επικάθονται. Είναι άγνωστο όμως αν υπήρχαν και άλλες αρχαίες στρώσεις επάνω από αυτά καθώς η κατασκευή της σύγχρονης λεωφόρου μπορεί να τα έχει καταστρέψει.
Το εύρημα εντοπίστηκε από τη Β´ Εφορεία Αρχαιοτήτων, επικεφαλής της οποίας είναι η κυρία Ιωάννα Τσιριγώτη-Δρακωτού, ανάμεσα στην 4η και 5η στάση Χολαργού, εκεί όπου κατασκευάζεται το νότιο φρέαρ εξαερισμού του σταθμού «Χολαργός» της γραμμής 3 του μετρό. Ας επισημανθεί, άλλωστε, ότι πριν από περίπου έναν μήνα ήρθαν στο φως λίγα μόλις μέτρα μακρύτερα, στο σημείο όπου κατασκευάζεται η ανατολική είσοδος του ίδιου σταθμού, τέσσερις τάφοι της κλασικής εποχής, οι δύο εκ των οποίων ήταν λάρνακες και μάλλον περιείχαν παιδικές ταφές ενώ οι άλλοι δύο ήταν κιβωτιόσχημοι, αλλά επίσης και τα κατάλοιπα ενός κεραμικού κλιβάνου («Το Βήμα» 16.11. 2007). Στοιχεία που συνηγορούσαν υπέρ της διατύπωσης της άποψης ότι κάπου εκεί βρισκόταν και ο αρχαίος δρόμος.
Η συνήθεια των Αρχαίων στην κλασική εποχή, να ιδρύουν κυρίως οικογενειακούς ταφικούς περιβόλους κατά μήκος των οδικών αρτηριών έξω από τα τείχη της πόλης και παράλληλα μικρά ιερά, τα λεγόμενα «παρόδια», οδήγησε την κυρία Πωλογιώργη, η οποία είναι υπεύθυνη για τη συγκεκριμένη περιοχή της Αττικής στη σκέψη της αρχαίας οδού. Ως αυτή τη στιγμή μάλιστα ο δρόμος έχει αποκαλυφθεί σε μήκος περίπου επτά μέτρων ενώ το συνολικό ύψος του είναι 40 εκατοστά. Πρόκειται όμως για δύσκολη ανασκαφή.
Τμήματα της αρχαίας οδού Μεσογείων όπως αποκαλύφθηκαν στη βοηθητική παράλληλο της σύγχρονης λεωφόρου
Το μεταλλικό ανασκαφικό εργαλείο της αρχαιολόγου ξύνει με δυσκολία το συμπαγές χώμα και ο ήχος που ακούγεται είναι σαν να προσπαθεί να σκαλίσει άσφαλτο. Μεσημέρι στη λεωφόρο Μεσογείων και στον βοηθητικό δρόμο της, στο ύψος του Χολαργού, προφυλαγμένη πίσω από την εργοταξική περίφραξη, με «ντεκόρ» τις μπουλντόζες και τα εκσκαφικά μηχανήματα της «Αττικό Μετρό» μικρή ομάδα ανθρώπων, αδιαφορώντας για όσα λαμβάνουν χώρα επί του σύγχρονου οδικού άξονα, έχει φέρει στο φως τον αρχαίο δρόμο. Συγκεκριμένα την αρχαία οδό Μεσογείων, η οποία ακόμη και αν δεν λεγόταν έτσι στην αρχαιότητα ο ρόλος της ήταν ακριβώς ο ίδιος: να συνδέει το άστυ με τους δήμους της Μεσογαίας. Και ίσως γι' αυτό, παρ' ότι έχουν περάσει πολλοί αιώνες από την κατασκευή της αρχαίας οδού, η ταύτισή της με τη σύγχρονη να μην είναι απλή σύμπτωση. Η γεωμορφολογία της περιοχής ήταν αυτή η οποία είχε επιβάλει στους αρχαίους την κατασκευή του δρόμου στη συγκεκριμένη πορεία. Και η επιλογή τους ήταν τόσο επιτυχής ώστε να διατηρηθεί η ίδια ακόμη και 2.500 χρόνια μετά.
Αν η αποκάλυψη αρχαίων μνημείων, ιερών και τάφων πλούσια κτερισμένων αποτελεί το λαμπερό εύρημα για κάθε αρχαιολόγο αλλά και για το κοινό, δεν συμβαίνει το ίδιο με έναν αρχαίο δρόμο. Ενα μη εξασκημένο μάτι χρειάζεται να σκύψει με προσοχή για να διακρίνει τα αρχαία οδοστρώματα και πρέπει να αναζητήσει τις λεπτομέρειες εκείνες που κάνουν το εύρημα ξεχωριστό. Καθώς όμως δεν είναι μόνο η λάμψη που καθορίζει την ιστορία, ο εντοπισμός της αρχαίας οδού η οποία οδηγούσε στη Μεσογαία αποτελεί σημαντικότατο εύρημα για την τοπογραφία της αρχαίας Αθήνας και των δήμων της.
Τρία αλλεπάλληλα αρχαία οδοστρώματα ήρθαν στο φως μόλις 70 εκατοστά κάτω από τον σύγχρονο δρόμο - τον παράδρομο για την ακρίβεια - της Μεσογείων. Πρόκειται όπως επισημαίνει η αρχαιολόγος κυρία Μέλπω Πωλογιώργη για τα κατώτερα οδοστρώματα, κάτι το οποίο φαίνεται από το έδαφος - παχύ στρώμα από ασβεστολιθικές αποθέσεις - όπου επικάθονται. Είναι άγνωστο όμως αν υπήρχαν και άλλες αρχαίες στρώσεις επάνω από αυτά καθώς η κατασκευή της σύγχρονης λεωφόρου μπορεί να τα έχει καταστρέψει.
Το εύρημα εντοπίστηκε από τη Β´ Εφορεία Αρχαιοτήτων, επικεφαλής της οποίας είναι η κυρία Ιωάννα Τσιριγώτη-Δρακωτού, ανάμεσα στην 4η και 5η στάση Χολαργού, εκεί όπου κατασκευάζεται το νότιο φρέαρ εξαερισμού του σταθμού «Χολαργός» της γραμμής 3 του μετρό. Ας επισημανθεί, άλλωστε, ότι πριν από περίπου έναν μήνα ήρθαν στο φως λίγα μόλις μέτρα μακρύτερα, στο σημείο όπου κατασκευάζεται η ανατολική είσοδος του ίδιου σταθμού, τέσσερις τάφοι της κλασικής εποχής, οι δύο εκ των οποίων ήταν λάρνακες και μάλλον περιείχαν παιδικές ταφές ενώ οι άλλοι δύο ήταν κιβωτιόσχημοι, αλλά επίσης και τα κατάλοιπα ενός κεραμικού κλιβάνου («Το Βήμα» 16.11. 2007). Στοιχεία που συνηγορούσαν υπέρ της διατύπωσης της άποψης ότι κάπου εκεί βρισκόταν και ο αρχαίος δρόμος.
Η συνήθεια των Αρχαίων στην κλασική εποχή, να ιδρύουν κυρίως οικογενειακούς ταφικούς περιβόλους κατά μήκος των οδικών αρτηριών έξω από τα τείχη της πόλης και παράλληλα μικρά ιερά, τα λεγόμενα «παρόδια», οδήγησε την κυρία Πωλογιώργη, η οποία είναι υπεύθυνη για τη συγκεκριμένη περιοχή της Αττικής στη σκέψη της αρχαίας οδού. Ως αυτή τη στιγμή μάλιστα ο δρόμος έχει αποκαλυφθεί σε μήκος περίπου επτά μέτρων ενώ το συνολικό ύψος του είναι 40 εκατοστά. Πρόκειται όμως για δύσκολη ανασκαφή.
Εικόνα καταστροφής
«Η εικόνα που αντικρίσαμε κατ' αρχάς ήταν η πεμπτουσία του συγκεχυμένου» θεωρεί η ίδια. «Το αρχαίο υλικό, δηλαδή τεμάχια πλίνθων και κεραμίδων καθώς και θραύσματα αγγείων, ήταν αναμεμειγμένο με κομμάτια τσιμέντου, χωρίς να μπορεί να διαπιστωθεί περί τίνος ακριβώς πρόκειται. Ωσπου εντοπίστηκε σε βάθος 2,40 μέτρων αποχετευτικός αγωγός». Αλλά τα αρχαία;
Χρειάστηκε να προχωρήσει αρκετά η ανασκαφή προκειμένου να διαπιστωθεί ότι πλην του αγωγού αυτού διέρχονται από το ίδιο σημείο πολλά άλλα δίκτυα κοινής ωφελείας. Εν τέλει όμως «κάτω από τον σημερινό ασφαλτοτάπητα από άμμο και χαλίκια βρέθηκαν τα αρχαία οδοστρώματα» εξηγεί η κυρία Πωλογιώργη. Δυστυχώς ένας σύγχρονος αγωγός ακαθάρτων υδάτων, ο οποίος διασχίζει κατά μήκος τον αρχαίο δρόμο και μάλιστα σε μεγάλο πλάτος, έχει καταστρέψει ολοσχερώς μεγάλο τμήμα του.
Παρουσιάζει ενδιαφέρον το να φανταστεί κανείς την εικόνα της ανασκαφής προκειμένου να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος. Στο τμήμα μεταξύ της μίας άκρης του παράδρομου ως την άλλη, σε πλάτος δηλαδή περί τα δέκα μέτρα, περιλαμβάνονται σε παράλληλη διάταξη: το υπό κατασκευήν τοιχείο του φρεατίου του μετρό, ο αγωγός φυσικού αερίου, αγωγός της ΔΕΗ, εγκιβωτισμένα δίκτυα του ΟΤΕ, ένα τμήμα του αρχαίου δρόμου, αγωγός ακαθάρτων υδάτων, δεύτερο τμήμα του αρχαίου δρόμου, ένας ακόμη αγωγός. Και τέλος το πεζοδρόμιο της Μεσογείων. Η διατήρηση των αρχαίων στον χρόνο έστω και υπό αυτήν την ασφυκτική πίεση υπήρξε τελικώς άθλος της... Ιστορίας. Αλλά και των ανθρώπων της αρχαιότητας καθώς οι δρόμοι που κατασκεύασαν μπορεί να διατηρούνται ανέπαφοι.
Το χώμα και η λάσπη
Η νεροποντή που έπεσε πριν από λίγες ημέρες είχε ως συνέπεια να πλημμυρίσει η ανασκαφή και να γεμίσει λάσπη. Με το πρώτο φως της ημέρας διαπιστώθηκε ότι μόνο στον αρχαίο δρόμο - αν και κατασκευασμένο από χώμα - δεν είχε προκληθεί κανενός είδους καταστροφή.
«Πρόκειται για ειδικά επεξεργασμένο χώμα σύμφωνα με μία τεχνική που δεν γνωρίζουμε» αναφέρει ο αρχιτέκτονας της Αττικό Μετρό κ. Δημήτρης Βιλαέτης, ο οποίος συνεργάζεται με τους αρχαιολόγους. «Πρόσθεταν πολλές μικρές πέτρες και μικρά όστρακα αγγείων, παρ' όλα αυτά η απορία παραμένει πώς το αποτέλεσμα ήταν τόσο ισχυρό, πυκνό και σχεδόν αδιάβροχο. Φανταστείτε το ως ένα είδος σκυροδέματος της εποχής» συμπληρώνει.
Δεν είναι περίεργο λοιπόν που η τριγωνική μεταλλική «ξύστρα» της αρχαιολόγου κυρίας Σοφίας Γαλάτη αποδείχθηκε το μόνο ενδεδειγμένο εργαλείο για την ανασκαφή. Ακόμη και έτσι όμως τα θραύσματα των αγγείων, ορισμένα εκ των οποίων είναι μελαμβαφή, δύσκολα αποκολλώνται από το «σώμα» του δρόμου. Υπήρχε άλλωστε πολύ σπουδαίος λόγος για την άριστη κατασκευή του - οι επιδιορθώσεις του είναι ορατές ως τώρα - καθώς η επικοινωνία με τους δήμους της Μεσογαίας έπρεπε να διατηρείται πάντα ανοιχτή.
Πρόσβαση στην πλούσια ύπαιθρο χώρα
Η ανασκαφική έρευνα στη λεωφόρο Μεσογείων σε εξέλιξη. Διακρίνονται τα σωζόμενα τμήματα της αρχαίας οδού, η οποία διακόπτεται κατά το μήκος της από σύγχρονο αγωγό
Η εύφορη και για τούτο πλούσια ύπαιθρος χώρα, η οποία εύστοχα χαρακτηριζόταν στην αρχαιότητα ως «ευάμπελος, εριστάφυλος, ευέλαιος και σιτοφόρος», ήταν επιβεβλημένο να είναι εύκολα προσβάσιμη καθώς προμήθευε το άστυ με τα απαραίτητα για τη διαβίωση των ανθρώπων αγαθά. Πέραν της κεντρικής αρτηρίας, η οποία είχε αφετηρία μία πύλη της αρχαίας Αθήνας και έφτανε ως την Παλλήνη, ένα θαυμάσιο οδικό δίκτυο ήταν ανεπτυγμένο στη Μεσογαία, συνδέοντας τους δήμους μεταξύ τους. Τρεις βασικοί οδικοί άξονες οι οποίοι είχαν ως αφετηρία την Παλλήνη απλώνονταν ακτινωτά ως τη θάλασσα.
Ο πρώτος είχε κατεύθυνση προς Μαραθώνα ενώ οι άλλοι δύο, διασχίζοντας τον κάμπο, κατέληγαν προς τα σπουδαία ιερά της Αρτέμιδος, δηλαδή στη Βραυρώνα και στη Λούτσα, αλλά και προς τα μεγάλα λιμάνια του Ευβοϊκού, τη Στείρια και τις Πρασιές (στην περιοχή του Πόρτο Ράφτη) και προς νότον στον Θορικό της Λαυρεωτικής.
«Από την άποψη της αττικής τοπογραφίας η σημερινή λεωφόρος Μεσογείων, η οποία συμπίπτει σε γενικές γραμμές με την αρχαία οδική αρτηρία, θεωρείται ότι βρίσκεται στις νότιες παρυφές του αρχαίου δήμου της Φλύας, του οποίου όπως φανερώνει το όνομα διέθετε άφθονα νερά και είχε μεγάλη παραγωγή καρπών» τονίζει η κυρία Μέλπω Πωλογιώργη. Σχετικές με τις παραγωγικές δυνάμεις της φύσης ήταν και οι θεότητες που λατρεύονταν στα ιερά αυτού του αγροτικού δήμου όπως παραδίδουν οι αρχαίες πηγές και συγκεκριμένα ο Απόλλων Δαφνηφόρος, ο Διόνυσος Ανθιος, η Δήμητρα Ανησιδώρα (αυτή που προσφέρει δώρα) αλλά και ο Ζευς Κτήσιος, προστάτης της ιδιοκτησίας. Η κυρία Πωλογιώργη αναφέρει πώς μια τέτοια ιδιοκτησία, ένα αγρόκτημα του Δήμου της Φλύας, «διέσχισε» τον χρόνο και είναι γνωστό ως σήμερα μέσω ενός δικανικού λόγου του ρήτορα Ισαίου.
Ωστόσο η διατήρηση της ιστορίας είναι πλέον το ζητούμενο. Η συνέχιση της ανασκαφής αποτελεί υπόσχεση της «Αττικό Μετρό». Υπάρχει η πιθανότητα όμως να διατηρηθεί έστω ένα τμήμα του αρχαίου δρόμου ορατό για τους σύγχρονους ανθρώπους;
ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ
Πηγή: Εφημερίδα Το Βήμα
Χρειάστηκε να προχωρήσει αρκετά η ανασκαφή προκειμένου να διαπιστωθεί ότι πλην του αγωγού αυτού διέρχονται από το ίδιο σημείο πολλά άλλα δίκτυα κοινής ωφελείας. Εν τέλει όμως «κάτω από τον σημερινό ασφαλτοτάπητα από άμμο και χαλίκια βρέθηκαν τα αρχαία οδοστρώματα» εξηγεί η κυρία Πωλογιώργη. Δυστυχώς ένας σύγχρονος αγωγός ακαθάρτων υδάτων, ο οποίος διασχίζει κατά μήκος τον αρχαίο δρόμο και μάλιστα σε μεγάλο πλάτος, έχει καταστρέψει ολοσχερώς μεγάλο τμήμα του.
Παρουσιάζει ενδιαφέρον το να φανταστεί κανείς την εικόνα της ανασκαφής προκειμένου να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος. Στο τμήμα μεταξύ της μίας άκρης του παράδρομου ως την άλλη, σε πλάτος δηλαδή περί τα δέκα μέτρα, περιλαμβάνονται σε παράλληλη διάταξη: το υπό κατασκευήν τοιχείο του φρεατίου του μετρό, ο αγωγός φυσικού αερίου, αγωγός της ΔΕΗ, εγκιβωτισμένα δίκτυα του ΟΤΕ, ένα τμήμα του αρχαίου δρόμου, αγωγός ακαθάρτων υδάτων, δεύτερο τμήμα του αρχαίου δρόμου, ένας ακόμη αγωγός. Και τέλος το πεζοδρόμιο της Μεσογείων. Η διατήρηση των αρχαίων στον χρόνο έστω και υπό αυτήν την ασφυκτική πίεση υπήρξε τελικώς άθλος της... Ιστορίας. Αλλά και των ανθρώπων της αρχαιότητας καθώς οι δρόμοι που κατασκεύασαν μπορεί να διατηρούνται ανέπαφοι.
Το χώμα και η λάσπη
Η νεροποντή που έπεσε πριν από λίγες ημέρες είχε ως συνέπεια να πλημμυρίσει η ανασκαφή και να γεμίσει λάσπη. Με το πρώτο φως της ημέρας διαπιστώθηκε ότι μόνο στον αρχαίο δρόμο - αν και κατασκευασμένο από χώμα - δεν είχε προκληθεί κανενός είδους καταστροφή.
«Πρόκειται για ειδικά επεξεργασμένο χώμα σύμφωνα με μία τεχνική που δεν γνωρίζουμε» αναφέρει ο αρχιτέκτονας της Αττικό Μετρό κ. Δημήτρης Βιλαέτης, ο οποίος συνεργάζεται με τους αρχαιολόγους. «Πρόσθεταν πολλές μικρές πέτρες και μικρά όστρακα αγγείων, παρ' όλα αυτά η απορία παραμένει πώς το αποτέλεσμα ήταν τόσο ισχυρό, πυκνό και σχεδόν αδιάβροχο. Φανταστείτε το ως ένα είδος σκυροδέματος της εποχής» συμπληρώνει.
Δεν είναι περίεργο λοιπόν που η τριγωνική μεταλλική «ξύστρα» της αρχαιολόγου κυρίας Σοφίας Γαλάτη αποδείχθηκε το μόνο ενδεδειγμένο εργαλείο για την ανασκαφή. Ακόμη και έτσι όμως τα θραύσματα των αγγείων, ορισμένα εκ των οποίων είναι μελαμβαφή, δύσκολα αποκολλώνται από το «σώμα» του δρόμου. Υπήρχε άλλωστε πολύ σπουδαίος λόγος για την άριστη κατασκευή του - οι επιδιορθώσεις του είναι ορατές ως τώρα - καθώς η επικοινωνία με τους δήμους της Μεσογαίας έπρεπε να διατηρείται πάντα ανοιχτή.
Πρόσβαση στην πλούσια ύπαιθρο χώρα
Η ανασκαφική έρευνα στη λεωφόρο Μεσογείων σε εξέλιξη. Διακρίνονται τα σωζόμενα τμήματα της αρχαίας οδού, η οποία διακόπτεται κατά το μήκος της από σύγχρονο αγωγό
Η εύφορη και για τούτο πλούσια ύπαιθρος χώρα, η οποία εύστοχα χαρακτηριζόταν στην αρχαιότητα ως «ευάμπελος, εριστάφυλος, ευέλαιος και σιτοφόρος», ήταν επιβεβλημένο να είναι εύκολα προσβάσιμη καθώς προμήθευε το άστυ με τα απαραίτητα για τη διαβίωση των ανθρώπων αγαθά. Πέραν της κεντρικής αρτηρίας, η οποία είχε αφετηρία μία πύλη της αρχαίας Αθήνας και έφτανε ως την Παλλήνη, ένα θαυμάσιο οδικό δίκτυο ήταν ανεπτυγμένο στη Μεσογαία, συνδέοντας τους δήμους μεταξύ τους. Τρεις βασικοί οδικοί άξονες οι οποίοι είχαν ως αφετηρία την Παλλήνη απλώνονταν ακτινωτά ως τη θάλασσα.
Ο πρώτος είχε κατεύθυνση προς Μαραθώνα ενώ οι άλλοι δύο, διασχίζοντας τον κάμπο, κατέληγαν προς τα σπουδαία ιερά της Αρτέμιδος, δηλαδή στη Βραυρώνα και στη Λούτσα, αλλά και προς τα μεγάλα λιμάνια του Ευβοϊκού, τη Στείρια και τις Πρασιές (στην περιοχή του Πόρτο Ράφτη) και προς νότον στον Θορικό της Λαυρεωτικής.
«Από την άποψη της αττικής τοπογραφίας η σημερινή λεωφόρος Μεσογείων, η οποία συμπίπτει σε γενικές γραμμές με την αρχαία οδική αρτηρία, θεωρείται ότι βρίσκεται στις νότιες παρυφές του αρχαίου δήμου της Φλύας, του οποίου όπως φανερώνει το όνομα διέθετε άφθονα νερά και είχε μεγάλη παραγωγή καρπών» τονίζει η κυρία Μέλπω Πωλογιώργη. Σχετικές με τις παραγωγικές δυνάμεις της φύσης ήταν και οι θεότητες που λατρεύονταν στα ιερά αυτού του αγροτικού δήμου όπως παραδίδουν οι αρχαίες πηγές και συγκεκριμένα ο Απόλλων Δαφνηφόρος, ο Διόνυσος Ανθιος, η Δήμητρα Ανησιδώρα (αυτή που προσφέρει δώρα) αλλά και ο Ζευς Κτήσιος, προστάτης της ιδιοκτησίας. Η κυρία Πωλογιώργη αναφέρει πώς μια τέτοια ιδιοκτησία, ένα αγρόκτημα του Δήμου της Φλύας, «διέσχισε» τον χρόνο και είναι γνωστό ως σήμερα μέσω ενός δικανικού λόγου του ρήτορα Ισαίου.
Ωστόσο η διατήρηση της ιστορίας είναι πλέον το ζητούμενο. Η συνέχιση της ανασκαφής αποτελεί υπόσχεση της «Αττικό Μετρό». Υπάρχει η πιθανότητα όμως να διατηρηθεί έστω ένα τμήμα του αρχαίου δρόμου ορατό για τους σύγχρονους ανθρώπους;
ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ
Πηγή: Εφημερίδα Το Βήμα
Athens Time
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου